Malowniczy i dziki. Opustoszałe szlaki, bukowe lasy, łemkowskie cerkwie, maleńkie wioski, wielkie łąki i pastwiska, słynące z koni huculskich stadniny w Gładyszowie i Regietowie, nieco zapomniane uzdrowiska Wysowa, Rymanów, Iwonicz, zabytkowe miasteczka: Biecz, Grybów, Dukla, Szymbark, pozostałości pierwszego w świecie zagłębia naftowego, dawne fortyfikacje Konfederatów Barskich. Czas płynie tu wolniej...

Zdecydowanie najmniej rozreklamowana część Polskich Karpat. To do Bieszczadów przylgnęła łatka najbardziej dzikich gór w Polsce, choć pod względem popularności są w krajowej czołówce. Owszem, tłumy skupiają się głównie na połoninach, a w mniej widowiskowych częściach faktycznie jest pustawo, ale i tak nie mogą na tym tle konkurować z Beskidem Niskim. Tam nawet najważniejsze szlaki świecą pustkami, a niejeden szlak czy schronisko sprawiają wrażenie, jakby nikt tam nie zawitał od dziesięciu lat. Jeśli zdecydujecie się na wyprawę po Beskidzie Niskim, będziecie się przedzierać przez na wpół zarośnięte szlaki, a w niejednej wiosce (z gatunku tych, do których żadna droga asfaltowa nie prowadzi, a pocztę z jedynej skrzynki wybiera się w pierwszy poniedziałek miesiąca) wasze przybycie urośnie do rangi wydarzenia tygodnia. Jeśli spotkacie na szlaku jakąś żywą duszę, to raczej nie będzie to dusza ludzka, prędzej jakiegoś dzika czy jelenia. Doświadczycie pięknych, romantycznych pejzaży, pełnych niedużych gór, wielkich łąk, pasących się hucułów, malowniczych cerkiewek, ruin po dawnych wsiach łemkowskich i ukrytych wśród lasów cmentarzy wojskowych – ta sielska kraina była świadkiem Bitwy Gorlickiej, jednego z najkrwawszych starć I wojny światowej. Z resztą nie była to jedyna ponura karta w historii tego regionu. Akcję przesiedleńczą Łemków, tzw. „Akcję Wisła” kojarzy się głównie z Bieszczadami, choć dotknęła ona w nie mniejszym stopniu również te tereny. Wskutek tego wiele wsi łemkowskich zrównano z ziemią, a opustoszałe cerkwie niszczały, służąc m. in. jako zagrody dla owiec.

Czasy świetności regionu przypadają na przełom XIX i XX wieku oraz dwudziestolecie międzywojenne, gdy tereny Beskidu Niskiego dzięki sporym i łatwo dostępnym pokładom ropy naftowej, stały się pierwszym i przez lata największym zagłębiem przemysłu naftowego na świecie! Impuls do tego kierunku rozwoju dał Ignacy Łukasiewicz, wynalazca lampy naftowej. Dzięki niemu pierwsza w świecie uliczna lampa naftowa zapłonęła właśnie w Gorlicach. Do dzisiaj w wielu miasteczkach stoją specyficzne „trójnogi” dawnych szybów naftowych, niekiedy np. na środku ogródka czy na chodniku, doprowadzając mieszkańców do szału, jednak usunąć ich nie można, gdyż są chronionymi zabytkami.

Co warto zobaczyć?

• tutejsze uzdrowiska: Iwonicz-Zdrój, Wysową-Zdrój i Rymanów-Zdrój, ew. pojechać na pogranicze Beskidu Niskiego i Sądeckiego, do Krynicy-Zdroju
• średniowieczne miasteczko Biecz z ładnie zachowaną starówką i dawną szkołą katów
• Szymbark, w którym znajduje się renesansowy dwór obronny rodu Gładyszów i ciekawy skansen
• Muzeum archeologiczne „Karpacka Troja” pod Jasłem – pozostałości grodu założonego 4000 lat temu
• Muzeum Ziemi Gorlickiej w Gorlicach
• Muzeum przemysłu naftowego w Bóbrce
• Drewniane kościoły i cerkwie wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Polecane szlaki i trasy spacerowe:

• szlaki po Magurskim Parku Narodowym, znanym z pięknie zachowanych lasów bukowych, oraz ciekawego widokowo pasma Magury
• szlak po rezerwacie przyrody 'Skamieniałe Miasto' w Ciężkowicko-Rożnowskim P. Krajobrazowym: jedno z największych skupisk skalnych w tej części Karpat - dziesiątki skał, wąwóz, malowniczy wodospad - idealne z dziećmi lub przy niepewnej pogodzie;
• na Rotundę, na której znajduje się jeden z najpiękniejszych cmentarzy wojskowych
• na Lackową (997 m) – uwaga – podejście miejscami bardzo strome!
• Jeśli jesteście miłośnikami jazdy konnej, warto udać się do Gładyszowa lub Regietowa, obydwie miejscowości słyną z hodowli koni huculskich. Tereny jeździeckie są wyśmienite, wytyczono wokół ponad 100 km szlaków konnych!
• Zmotoryzowanym/rowerzystom polecam tutejszy odcinek Szlaku Architektury Drewnianej. Jest to znakomita okazja, by zwiedzić przepiękne cerkwie łemkowskie, kościoły i cmentarze wojskowe - prawdziwe perły architektury drewnianej;